آیا کنکور یک غول ترسناک است؟
سالهاست به دلیل اهمیت زیادی که به کنکور داده شده است ،کنکور جایگاه خاصی را در ذهن داوطلبان و دانش آموزان ساخته است.جایگاهی که برای بعضی اضطراب آور ، سخت و دست نیافتنی شده است.اما در صورت داشتن دیدی واقع بینانه و منطقی به کنکور می بینیم که کنکور نه تنها غولی وحشتناک نیست بلکه آزمونی برای ورود به دانشگاه است ، آزمونی برای علاقه مندان به ادامه تحصیل در دانشگاه و رسیدن به مراتب بالای علمی در زمینه انتخاب رشته ی تحصیلی خود.در سالهای گذشته پذیرش دانشجو در دانشگاه خیلی کم و محدودتر نسبت به امروز بود ولی امروزه هم ظرفیت پذیرش دانشگاههای سراسری بیشتر شده است و هم تنوع دانشگاهها و رشته های دانشگاهی وهم اینکه کنکورتنها به دانشگاههای سراسری ختم نمی شود بلکه دانشگاه آزاد ، دانشگاه پیام نور، دانشگاه علمی کاربردی، دانشگاههای خود گردان بین المللی در حال پذیرش دانشجو از طریق کنکور و حتی بدون کنکور در انواع رشته های دانشگاهی هستند. بنابراین کنکور امروزه دیگر نه تنها آن غول وحشتناک ساختگی نیست حتی دیگر برای خیلی از داوطلبان به دلیل نبود بازار کار،سرنوشت ساز هم نیست. پس زمان آن رسیده به کنکور به دید یک آزمون ورودی همانند یک امتحان سخت نگاه کنیم و شاخ های این غول ساختگی را بشکنیم.
با تغییراتی که در دو سال اخیر در کنکور اعمال شده مقدار زیادی از بار سختی واسترس و فشار کنکور از روی دوش داوطلبان برداشته شده است. تغییراتی که گاهی امید‌ها را برای حذف آن زنده میکند و گاه این‌گونه القا میکند که این غول شاخ شکسته حذف‌شدنی نیست و باید با آن کنار آمد.با تغییرات اخیر در کنکور و اعمال سابقه ی تحصیلی وتاثیر مثبت معدل کتبی سال دوازهم و همچنین دو مرحله ای شدن آن ،غول کنکور بی شاخ و دم شده است و دیگر آن چهره ی وحشتناک ساختگی توسط داوطلبان ،والدین و حتی موسسات تبلیغاتی را ندارد.
تصور غلط غول ساحتن از کنکور از کجا آغاز شده است؟
دغدغه کنکور از همان سال نهم که دانش آموزان تعیین رشته می‌کنند، شروع می‌شود چرا که رشته تحصیلی متناسب با بازار کار در آینده انتخاب می‌کنند. ورود به موضوع کنکور هم از اواسط پایه یازدهم، شکل جدی به خود می‌گیرد.
آغاز غول ساختن از کنکور در همان ابتدا در مدرسه ساخته می‌شود وهاله ای از استرس و اضطراب حول کنکور را فرا می گیرد .قاعدتا اگر این تصور ساختگی شکسته شود قطعا دانش آموزان می توانند نتیجه بهتری بگیرند.
اخبار متنوع درباره کنکور، بر روی دانش‌آموزان تأثیر منفی می‌گذارد و دانش‌آموز آینده خود را سخت می‌بیند. آنقدر استرس بر او تحمیل می‌شود که شاید حتی اگر خوب درس بخواند هم نتیجه نگیرد. هزینه‌های کنکور به شدت افزایش پیدا کرده است. و هیچ سازمان و نهادی نیست که از نظر مادی پشتیبان دانش آموزانی باشد که از لحاظ مادی در سطح پایین قرار دارند تا بتوانند هزینه‌های کتاب‌های آموزشی و تست را بپردازند، این خود یک بی عدالتی آموزشی در بین داوطلبان ایجاد می کند.
معایب روش‌های جایگزینی کنکور
باتوجه به زمزمه های حذف کنکور باید اشاره کرد که قطعا نمی توان یک باره کل کنکور را حذف کرد وصرفا به سوابق تحصیلی داوطلبان متکی شد. اتکای صرف به سوابق تحصیلی هیچگاه نمی‌تواند راه‌حل درست و قابل اعتمادی باشد و به‌رغم اینکه ریزنمرات دانش‌آموزان ملاک ارزیابی قرار خواهد گرفت، اما این نمرات به واسطه نیروی انسانی کسب خواهد شد و قطعا احتمال خطا در آن وجودخواهد داشت.
از طرفی دیگر امروزه شرایط زیرساختی لازم برای برگزاری امتحانات نهایی دانش‌آموزان در مقطع دبیرستان و پیش‌دانشگاهی وجود ندارد، موضوعی که در صورت عدم‌تحقق آن بی عدالتی در کسب نمرات امتحانی در بین داوطلبان بوجود می آید.همان طور که تجربه سالهای ۹۳ و ۹۴ به ما نشان دادکه نتایج نمرات امتحان نهایی که آزمونی حدنصابی است با نتایج کنکور سراسری که آزمونی رقابتی است، قابل‌ادغام نیست و باعث ایجاد اعتراضات شدید خواهد شد.
بهترین روش ها برای جایگزین کردن کنکور
باوجود این شرایط شاید بتوان گفت که بهترین روش‌های جایگزینی برای کنکور را تفکیک فرآیند پذیرش از سنجش، قابل‌جبران بودن آزمون، پذیرش مبتنی‌بر علاقه افراد و تنوع ملاک در پذیرش داوطلبان دانست که در صورت اجراو اعمال آن‌ها نه تنها استرس داوطلبان کاهش می‌یابد، بلکه امکان سنجش آن‌ها براساس رشته مورد‌علاقه‌شان فراهم خواهدشد و دانشگاهها می‌توانند ملاک‌های خاص خود را نیز برای پذیرش داوطلبان لحاظ کنند.
بنابراین، با برگزاری دو بار و یا بیشتر آزمون کنکور در یک سال ، ملاک انتخاب داوطلب نمرات کسب شده ی او می‌شود نه صرفا کسب رتبه و از همراه آن نیز استرس داوطلب کاهش خواهد .در این شرایط آن‌ها می‌توانند با توجه به نمرات خود رشته مورد نظرخود را انتخاب کرده و همین موضوع باعث می‌شود بررسی صلاحیت افراد تنها محدود به رتبه نباشد و نمرات درسی، معدل، نمرات آزمون‌های نهایی دبیرستان و فعالیت‌های علمی نظیر المپیاد‌ها و جشنواره‌ها نیز لحاظ شود. طبیعتا لحاظ کردن چنین راهکاری دست سیاستگذاران آموزش عالی کشور را نیز باز خواهد گذاشت تا بتوانند هم سوابق تحصیلی را لحاظ کرده و هم سنجش داوطلبان را مدنظر قرار دهند؛ موضوعی که تا امروز به دلیل اجرای کنکور فراموش شده بود.
باوجود همه ی این تغییرات اعمال شده در کنکور ، درحال حاضر مسیر ورود به دانشگاه در کشورمان، کنکور است و این مسیر هم دائما در حال تغییرات است چرا که مسؤلان مربوط تلاش می‌کنند وضعیت بهتری برای دانش‌آموزان بسازند. طبق آمارهای جدید دانش آموزان مدارس دولتی سهم کمی در بدست آوردن رتبه های برتر کنکور دارند این موضوع حاکی از این است که باید توجه بیشتری به مدارس دولتی شود و کیفیت آموزشی در این مدارس از طریق معلمان باتجربه افزایش یابد. اما تاکنون در این زمینه شاهد حرک و تصمیم خاصی از سوی وزارت آموزش و پرورش نیستیم.
سخن آخر
با وجود تغییرات بنیادی که در یکی دو سال اخیر در کنکور اعمال شده باعث شده است که آن هیبت غول آسایی که از کنکور برای داوطلبان ساخته اند شکسته شود و مقدار زیادی از بار سنگین فشار و استرس از دوش دانش آموزان برداشته شود. این تغییرات باعث افزایش تلاش و انگیزه از همان سال اول تعیین رشته ی دانش آموزان شده است و کنکور کمی آسانتر جلوه داده شود.