استرس چیست؟
استرس طبق تعریف علم روانشناسی عبارت است از احساس قرارگرفتن بیش از حد تحت فشار روحی و روانی. زمانی که احساس می‌کنید قادر به مقابله با آن نیستید، فشار به استرس تبدیل می‌شود. استرس میتواند بر احساس، تفکر، رفتار و نحوه عملکرد بدن شما تأثیر بگذارد. استرس باعث افزایش هورمون‌ها در بدن ما می‌شود. این هورمون‌ها برای افزایش توانایی ما در مقابله با عوامل استرس‌زا و تهدیدکننده آزاد می‌شوند.
هنگامی که فشار یا تهدید از بین رفت، سطح هورمون استرس ما معمولاً به حالت عادی بازمی‌گردد. با این حال، اگر به طور مداوم تحت استرس باشیم، این هورمون‌ها در بدن ما باقی می‌مانند و منجر به علائم استرس می‌شوند.
برای رفع استرس نخست باید منشأ و عوامل ایجاد کننده آن شناسایی شوند.
استرس منشأ روانشناختی دارد و هر کدام از مؤلفه های روانشناختی که داوطلبان کنکور تجربه می کنند به علت اعتقاد، باور و تفکری است که شخص در مورد یک فرآیند مانند کنکور دارد.
ریشه اصلی استرس داوطلبان کنکور
ریشه اصلی استرس داوطلبان کنکور
اگر بخواهیم این امر را در مورد داوطلبان کنکور تعمیم دهیم و دلایل تفاوت ميزان استرس در آن ها را بررسی کنیم، به دو دلیل باید اشاره کنیم:
1.ساخت باورهای ذهنی متفاوتی در مغز
به عنوان نمونه در ذهن خویش از کنکور یک سد بزرگ یا یک غول شکست ناپذیر ویا مهمتر قبول نشدن را یک فاجعه در زندگی و یا همان بحث مرگ و زندگی می دانند .
2.داشتن باورهایی در مورد شیوه ، سبک و روش مطالعه
آن ها خیال می کنند ميزان و روش مطالعه ای که داشته اند درست و کافی نیست و دائم کارنامه ها، پیش بینی اتفاقات بدی که برایشان رخ می دهد را جزئ نشخوارهای ذهنی مکررخود می کنند.
علائم استرس قبل از شروع کنکور یا شب امتحان
- احساس سردرد و گیجی
- احساس خلق پایین
- پایین بودن سطح انرژی
- اختلال در نحوه ی تصمیم‌گیری
- عدم داشتن انگیزه برای انجام کارها
- مشکل در خوابیدن
- درد معده و شکم
- ناخن جویدن
- نیاز به دستشویی رفتن مداوم
علت استرس داوطلبان قبل از کنکور چیست ؟
- داوطلبان برای کنکوراحساس آمادگی لازم را ندارند.
- آنها هدفشان رسیدن بهبهترین و عالی‌ترین نتیجه است.
- داوطلبان وقت کافی برای مطالعه و مرور نداشتند.
- آنها خواهان یک نتیجه خاص که گاها دور از تواناییهای آنهاست، هستند.
- نشخوارهای ذهنی که آنها نتیجه خوبی کسب نخواهند کرد.
- مفاهیم و مطالب را به خوبی یاد نگرفته اند.
- از طرف خانواده و دوستان خود برای گرفتن نتیجه ی عالی تحت فشار هستند.
- احساس می‌کنند که در رقابت با دیگران عقب هستند.
- مسایل ناخوشایند غیر مرتبط به کنکور در زندگی آنها رخ داده است.
راهکارهای پیشگیری از ایجاد استرس کنترل نشده در دوران کنکور
- برنامه ریزی و اجرای کامل آن
- مدیریت زمان در مطالعه
- تعیین هدف نهایی
- تنظیم سیکل خواب و ساعت خواب کافی
- کنترل نشخوارهای ذهنی منفی
- داشتن دفتر خلاصه برداری و مرور به موقع آن
- تعیین برنامه ی زمانی برای مرور و تثبیت مطالب خوانده شده
- ایجاد عادت‌های خوب برای مطالعه
- قبل از امتحان با یک نفر که رابطه عاطفی عمیقی با او دارید صحبت کنید. این کار در یافتن راه مناسب جهت کاهش استرس در زمان امتحان به شما کمک میکند.
نقش والدین در کنترل و پیدایش استرس دانش آموزان برای کنکور
نقش والدین در کنترل و پیدایش استرس دانش آموزان برای کنکور
پدر و مادر ها باید آگاه باشندکه که به هر علتی توقعات بی اندازه از فرزندان خود نداشته باشند یا دائم با گوشه و کنایه با آنها صحبت می کنند، فشار روانی به فرزندان خویش وارد نکنند. تحریک تزریق اضطراب و استرس بر فرزندان نه تنها باعث بهتر شدن عملکرد آنها در گرفتن نتیجه ی بهتر در کنکور نمی شود بلکه نتیجه ای عکس هم میتواند داشته باشد. متأسفانه بارها شاهد این قضیه بودیم که استرس و نگرانی بی اندازه والدین باعث می شود فشار روانی بیشتری به شخص وارد شود. این مسئله نقش والدین در تحصیل را پر مهم و پر رنگتر می کند.
راهکار کنترل و رهایی از استرس در جلسه ی کنکور
- هر آنچه لازم است در جلسه امتحان همراه خود داشته باشید از شب قبل آماده کنید.
- یک صبحانه خوب و سبک بخورید؛ این کار به تأمین انرژی و تمرکز کمک میکند.
- قبل از شروع امتحان به دستشویی بروید.
- اگر قبل از امتحان احساس نگرانی می‌کنید دقایقی با تمرکز نفسهای عمیق بکشید.
- وقتی سر جلسه امتحان مینشینید وقت بگذارید تا تنفس خود را کم کرده و آرام شوید.
- مدت زمان هر سوال یا بخش را بررسی کنید.
- سعی کنید وقت داشته باشید تا پاسخها را مجدداً بخوانید و در صورت لزوم تغییراتی ایجاد کنید.
- ابتدا سؤالاتی را جواب دهید که برای شما راحتتر است.
- به یاد داشته باشید قبولی در کنکور تنها بخشی از زندگی است. همیشه یک فرصت دوم یا راه دیگر برای رسیدن به اهداف وجود دارد.
- به این فکر کنید اگر احساس استرس دارید تنها نیستید، و بقیه ی داوطلبان نیز استرس دارند
- از افرادی که در سالن امتحان به شما استرس می‌دهند دوری کنید. بعد از امتحان هم اصلاً پاسخهای خود را با دیگران چک نکنید و بلافاصله مکان را ترک کنید.
- ذهن‌تان را با جملات آرامش بخش آرام کنید
- عضلات خود را کشش بدهید
- سینه خود را پهن کنید تا بهتر نفس بکشید
- چند نفس عمیق بکشید در این مدل نفس کشیدن با عمل دم، شکم منبسط و پس از چند ثانیه نگهداری نفس، با انجام عمل بازدم حجم هوای داخل شکم تخلیه می شود
- مثبت فکر کنید
- به نتیجه اصلا فکر نکنید
سخن آخر
استرس یک فشار روانی است که در صورت افزایش میزان آن در داوطلبان تاثیر منفی بر تمرکز ، دقت و عملکرد آنها در زمان جواب دهی به سوالات کنکور می شود. در این مقاله سعی کرده ایم راهکارهای پیشگیری از استرس در دوران کنکور و همچنین راههای کنترل و رهایی از آن در سر جلسه ی کنکور اشاره ی کامل کنیم.