در این مقاله قصد داریم تا با معرفی رشته فیزیوتراپی، به نکات این رشته بپردازیم. فیزیوتراپی با عملکرد و حرکت بدن انسان و به حداکثر رساندن پتانسیل بدنی فرد مرتبط است. به این صورت که از روش‌های فیزیکی برای ارتقاء، حفظ و بازیابی قوای جسمانی، روانی و اجتماعی با درنظرگرفتن تغییرات در وضعیت سلامتی استفاده می‌کنند.
فیزیوتراپی چیست؟
نمونه‌هایی از تعاریف فیزیوتراپی نشان می‌دهد که یک اجماع وجود دارد که “حرکت” اصلی‌ترین تخصص در فیزیوتراپی است. فیزیوتراپیست‌ها تلاش می‌کنند تا طیف وسیعی از مشکلات جسمی مرتبط با سیستم‌های مختلف بدن را بهبود بخشند. به‌وسیله عصب عضلانی (مغز و سیستم عصبی)، اسکلتی عضلانی (بافت نرم، مفاصل و استخوان‌ها)، سیستم قلبی عروقی و تنفسی (قلب، ریه‌ها و فیزیولوژی مرتبط)، حرکات جسمانی را بهبود می‌بخشند.
فیزیوتراپی یک درمان مؤثر برای درد و ناراحتی در بسیاری از نواحی بدن است. اما مانند همه درمان‌ها، روش‌ها و تمرینات پزشکی، انجام حرفه‌ای مراقبت‌های بهداشتی بسیار مهم است. این متخصصان بسیار آموزش‌دیده تنها کسانی هستند که برای تمرین فیزیوتراپی آموزش‌دیده‌اند.
فیزیوتراپیست یک متخصص مراقبت‌های بهداشتی است که انواع آسیب‌ها، بیماری‌ها و معلولیت‌ها را بهبود می‌دهد. اما برخلاف متخصصان دیگر مانند پزشکان و پرستاران، یک فیزیوتراپیست فقط از تکنیک‌ها و مهارت‌های عملی برای ارزیابی، تشخیص و درمان بیماران استفاده می‌کند.
رتبه لازم برای قبولی در رشته فیزیوتراپی
برای قبولی در رشته فیزیوتراپی، باید رتبه در سهمیه مناطق را در نظر گرفت ولی رتبه کشوری شما حداقل باید تا 35000 باشد.
توانایی‌های لازم جهت تحصیل در رشته فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از مفیدترین مشاغلی است که می‌توانید در بازار کار انتخاب کنید. یک فیزیوتراپیست همیشه در حال ایجاد تغییر است. مانند هر شغل دیگری، فیزیوتراپیست چالش‌های خاص خود را دارد. آیا فکر می‌کنید می‌توانید فیزیوتراپیست شوید و در این حرفه موفق شوید؟ این شغل برای همه مناسب نیست، زیرا مستلزم انرژی فیزیکی زیاد، درگیری روانی و ساعت‌های کار طولانی است. علاوه بر داشتن مدرک فیزیوتراپی، همچنین شما باید دارای مجموعه‌ای متنوع از مهارت‌ها باشید که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
1- مهارت‌های حرکتی
هدف اصلی فیزیوتراپیست کار با بیماران و مهارت‌های حرکتی و عملکردهای عضلات آنها است. مهارت‌های حرکتی روی حرکت ماهیچه‌های بزرگ برای انجام کارهای بزرگ مانند تعادل و راه‌رفتن مهارت‌های حرکتی برای تکمیل عملکردهای کوچک‌تر با انگشتان دست‌وپا که نیاز به استفاده از ماهیچه‌های کوچک‌تر دارد. فیزیوتراپیست باید مهارت‌های حرکتی موفقی با حداکثر دقت و حداقل مصرف انرژی داشته باشد. به طور معمول، بهتر است یک فیزیوتراپیست از نظر جسمانی مناسب و فعال باشد تا انرژی خود را تا پایان کار حفظ کند.
2- مهارت‌های ارتباطی
مطمئناً شما در درجه اول به استقامت بدنی نیاز دارید، اما کار مهارت‌های ارتباطی هم به همان اندازه ضروری است. در واقع، نحوه ارتباط شما با همه بیماران نقش اساسی دارد زیرا شما باید حرکات، نحوه تصحیح خطاها و تمرینات جلسات بعد را برای آنها بیان کنید. لازم به ذکر است که ارتباط شامل نوشتن نیز می‌شود. در پایان هر جلسه، یک سری دستورالعمل‌ها، نکات و موارد ضروری را برای اطمینان از اینکه بیمار می‌تواند بدون حضور فیزیوتراپیست هم فعال باشد، می‌نویسد.
3- مهارت‌های مشاهده‌ای
در این قسمت از معرفی رشته فیزیوتراپی باید گفت که مشاهده، یکی دیگر از ویژگی‌هایی است که فیزیوتراپیست باید آن را داشته باشد زیرا شما بیماران را به‌منظور کسب اطلاعات ارزشمند مشاهده می‌کنید؛ بنابراین، با استفاده از این مهارت، می‌توانید ارزیابی مناسبی از نگرش‌ها، حرکات و سایر موضوعات مربوط به مشتری ارائه دهید. همه افراد یکسان نیستند، بنابراین مشاهده منحصربه‌فرد هر بیمار، می‌تواند به شما این امکان را بدهد که برنامه فیزیوتراپی خود را با نیازهای آن فرد مطابقت دهید.
4- دانش علمی
مدرک لیسانس فیزیوتراپی بر آناتومی، زیست‌شناسی، شیمی و فیزیولوژی تأکید دارد. برخی از فیزیوتراپیست‌ها با تحصیلات تکمیلی یا ادامه تحصیل، بیومکانیک، علوم اعصاب و داروسازی را نیز مطالعه می‌کنند. در نهایت دانش علمی به شما کمک می‌کند داده‌ها را تجزیه‌وتحلیل کنید، محاسبات را انجام دهید و از دلیل برای تشخیص بیماران و ثبت نتایج استفاده کنید.
5- آگاهی جسمانی
در خصوص معرفی رشته فیزیوتراپی و توانایی‌های لازم باید گفت که آگاهی جسمانی باید داشته باشید. به شما این امکان را می‌دهد که بدانید محدودیت‌های حرکت در کجا قرار دارد یا در کجا پیشرفت‌هایی رخ‌داده است. برای دستیابی به مهارت آگاهی جسمانی، به دو چیز نیاز دارید: شناخت بدن انسان و افزایش حس لامسه.
6- مدیریت زمان
به هر مشتری زمان مشخصی اختصاص داده می‌شود که معمولاً یک یا دو ساعت است. این بدان معناست که شما نیاز به جمع‌آوری اطلاعات زیادی در یک جلسه دارید، از پرسیدن و پاسخ‌دادن به سؤالات گرفته تا انجام تمرینات و ارائه برنامه درمانی. در واقع، شما نمی‌توانید حتی یک دقیقه را هدر دهید، بنابراین مدیریت زمان برای یک فیزیوتراپیست موفق ضروری است.
7- تفکر خلاق
فیزیوتراپ باید خلاق باشد زیرا یک روش یکسان برای همه مراجعان وجود ندارد و شما باید یک برنامه درمانی شخصی برای هر فرد طراحی کنید که متناسب با وضعیت روانی و جسمانی هر بیمار باشد.
وظیفه یک فیزیوتراپیست
تمرکز فیزیوتراپیست‌ها بر پیشگیری و توان‌بخشی است. درمان می‌تواند برای مشکلات ناشی از آسیب، بیماری یا ناتوانی باشد. در اینجا چند نمونه آورده شده است:
- گردن و کمردرد ناشی از مشکلات ماهیچه‌ها و اسکلت
- مشکلات استخوان‌ها، مفاصل، ماهیچه‌ها و رباط‌ها، مانند آرتروز و عوارض پس از قطع عضو
- مشکلات ریوی مانند آسم
- ناتوانی در نتیجه مشکلات قلبی
- مشکلات لگن، مانند مشکلات مثانه و روده مربوط به زایمان
- ازدست‌دادن تحرک به دلیل ضربه به مغز یا ستون فقرات، یا به دلیل بیماری‌هایی مانند بیماری پارکینسون و مولتیپل اسکلروزیس
- خستگی، درد، تورم، سفتی و ازدست‌دادن قدرت عضلانی، به‌عنوان‌مثال در طول درمان سرطان
بازار کار و موقعیت‌های شغلی رشته فیزیوتراپی
برای معرفی رشته فیزیوتراپی و کار نیز به این‌گونه است که هر فیزیوتراپیستی که دارای مدرک معتبر در این رشته و دارای مهارت کافی است، می‌تواند در مطب‌ها، کلینیک‌ها، بیمارستان‌ها و سایر مراکز مربوط مشغول به کار شود. همچنین با دارابودن مدرک تحصیلی این رشته می‌تواند کلینیک فیزیوتراپی خود را دایر کند.
درآمد یک فیزیوتراپیست
درآمد یک فیزیوتراپیست بسته به عوامل مختلف، متفاوت است. طبیعتاً اگر فیزیوتراپ در یک مرکز دولتی کار کند، دستمزدش پایین‌تر از فیزیوتراپی است که مرکز خود را دایر کرده است. درآمد مراکز فیزیوتراپی هم بسته به شهر‌های مختلف، خدمات ارائه شده و ساعات کاری متفاوت است. این درآمد می‌تواند از ده تا شصت میلیون تومان در ماه متغیر باشد.
مزایا و معایب رشته فیزیوتراپی
مزایا
- کار با افراد در هر سنی
- بهبود سلامتی مردم در جامعه
- تحرک و تنوع در کارهای روزمره با وجود تکرار کم
- داشتن مدرکی که در سراسر جهان شناخته شده است.
- توانایی استقلال در مشاغل خصوصی
معایب
- پیشرفت شغلی کم در مقایسه با مشاغل دیگر
- چالش احساسی، در برخورد افراد مبتلا به بیماری
- انتظارات غیرواقعی برخی بیماران که منجر به عدم همکاری بیمار برای بهبود سلامتی‌اش می‌شود.
ادامه تحصیل در رشته فیزیوتراپی
در ادامه معرفی رشته فیزیوتراپی در مقاطع بالاتر و دوره دکترای تخصصی فیزیوتراپی را می‌توان در سه تا شش سال گذراند. در طول دوره‌های دکترای تخصصی فیزیوتراپی، دانشجویان مفاهیم روانشناسی و مباحث تخصصی را می‌آموزند. از این دانش و همچنین حرکت، تمرینات و توصیه‌ها برای کمک به بیماران برای غلبه بر ناتوانی و بهبود جسمانی آنها استفاده می‌کنند.
برخی از موضوعات دوره‌های فیزیوتراپی عبارت‌اند از: تمرین درمانی، الکتروتراپی، مهارت‌های حرکتی اساسی کودکان دارای معلولیت، درد درمانی، بهبود پزشکی و حرکتی. دراین‌خصوص می‌توانید با مشاوره کنکور و برنامه‌ریزی کنکور گاماس 20 به رشته دلخواه خود برسید. درعین‌حال برنامه‌های چگونه شیمی بخوانیم را نیز پشت سر گذاشته‌اید.
پس از فارغ‌التحصیلی، می‌توانید به‌عنوان فیزیوتراپ، درمانگر ورزشی، طب سوزنی، متخصص کایروپراکتیک، فیزیولوژیست ورزش و دیگر موارد مرتبط فعالیت کنید. پس از آن شما قادر خواهید بود در بیمارستان‌ها، کلینیک‌های خصوصی، مدارس ویژه، خانه‌های سالمندان یا باشگاه‌های ورزشی کار کنید.
دانشگاه‌های دولتی و آزاد دارای رشته فیزیوتراپی
دانشگاه‌های دولتی دارای رشته فیزیوتراپی عبارت‌اند از:
- دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی در تهران
- دانشگاه علوم پزشکی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تهران
- دانشگاه علوم پزشکی کرمان
- دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
- دانشگاه علوم پزشکی تبریز
- دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
- دانشگاه علوم پزشکی بابل
- دانشگاه علوم پزشکی سمنان
- دانشگاه علوم پزشکی شیراز
- دانشگاه علوم پزشکی گیلان
- دانشگاه علوم پزشکی همدان
- دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
- دانشگاه علوم پزشکی اهواز
- دانشگاه علوم پزشکی مشهد
دانشگاه‌های آزاد دارای رشته فیزیوتراپی نیز برای برخی از آنها در دانشگاه‌های آزاد و علمی کاربردی دارای ظرفیت متغیر است و هرساله تغییر می‌کند.
نتیجه‌گیری
به‌طورکلی برای معرفی رشته فیزیوتراپی باید گفت که فیزیوتراپیست‌ها علم حرکت را مطالعه می‌کنند و یاد می‌گیرند که چگونه علل اصلی آسیب را تشخیص دهند. فرد در صورت داشتن آسیب یا درد مزمن که بر عملکرد روزانه او تأثیر می‌گذارد، به فیزیوتراپی مراجعه می‌کند. همچنین ممکن است پزشک آنها را به فیزیوتراپی ارجاع دهد.
پرسش‌وپاسخ
در این بخش از مقاله سؤالاتی در زمینه معرفی رشته فیزیوتراپی، مطرح و برای آن پاسخ کوتاهی ارائه می‌شود.
دکترای فیزیوتراپی چند سال است؟
مدرک دکترای فیزیوتراپی، یک دوره تحصیلی 3-4 ساله پس از لیسانس است که پس از اتمام موفقیت‌آمیز دوره دکتری حرفه‌ای اعطا می‌شود.
آیا فیزیوتراپیست دکتر است؟
خیر، به طور معمول، افرادی را که با موفقیت مقطع دکترا (PhD) یا تحصیلات فوق دکتری (D.Sc) را پشت سر گذاشته‌اند، “پزشک” می‌نامند. در نتیجه واژه “پزشک” یا “دکتر” به این افراد اطلاق نمی‌شود.